۱۳۸۹ اسفند ۶, جمعه

IPv6 گامی بزرگ به سوی اینترنت آزاد

اینترنت با همه توانایی های شگفت انگیز خود، همواره از ضعفهای ساختاری رنج برده است. ضعفهایی که شاید بتوان آنها را حاصل اشتباه در طراحی اولیه پروتکلها دانست. البته معتقدم که نمی توان به این طراحان با آنهمه نبوغ و استعداد خرده گرفت. حتما محدودیتهایی در آن زمان باعث شده که در محاسبات خود دچار اشتباه شوند. آنچه که هست، اینترنت کمی پس از فراگیری گسترده اش اشکالات طراحی خود را نشان داد.

می توان گفت بزرگترین مشکل اینترنت نهفته در پروتکل IP (Internet Protocol) آن است. این پروتکل سازوکارهایی را تعریف می کند که از طریق آنها بسته های اطلاعاتی معنادار بین کامپیوترها رد و بدل می شود. یکی از مهمترین تعاریف آن، تعریف آدرس IP است. به موجب قرارداد، آدرس های IP شامل 4 بایت داده هستند که با بکارگیری تدابیری قرار بود هر یک از کامپیوترهای متصل به اینترنت یک نسخه منحصر به فرد از این آدرس را داشته باشند. به این طریق بسته های اطلاعاتی از کوتاهترین مسیر به این آدرس ها ارسال می شوند. دیری نپایید که گستردگی روزافزون اینترنت مشخص کرد این آدرسهای محدود در آینده نزدیک به پایان خواهند رسید. پس از آن کاربر جدیدی نمی تواند به اینترنت متصل شود.

متخصصان دست به کار شدند. در مدت کوتاهی تجهیزات جدیدی ساخته و قراردادهای جدیدی تعریف شدند تا بر این مشکل غلبه کنند. یکی از این دستگاهها NAT بود. NAT به مجموعه ای از کامپیوترهای متصل به یک شبکه کوچک که قرار است به اینترنت متصل شوند، یک آدرس IP مشترک اختصاص می دهد. بدین ترتیب درخواستهای آنها به گونه ای به دنیای اینترنت ارسال می شود که پاسخ بازگشتی به کامپیوتر درخواست کننده بازگردد. در این صورت سایر کامپیوتر های متصل به آن NAT پاسخ را نمی بینند. با این کار مشکل تا حد زیادی برطرف شد. اما یک مشکل بزرگ به وجود آمد: کامپیوترهای این کاربران دارای آدرس منحصر به فردی روی شبکه اینترنت نبودند. یعنی هیچ کامپیوتری در شبکه اینترنت نمی توانست اطلاعاتی را مستقیما به کامپیوتری که به اصطلاح پشت NAT قرار داشت ارسال کند. به طور خلاصه کامپیوترهای پشت NAT به نوعی فقط می توانستند شروع کننده یک ارتباط باشند. آنهم تنها ارتباط با کامپیوترهایی که یک آدرس IP معتبر در اینترنت دارند. به این نوع ارتباط، ارتباط مشتری – کارگزار (Client-Server) می گویند. دنیای وب و همینطور بیشتر نرم افزارهای اینترنتی مثل مسنجرها بر همین اساس پایه ریزی شده اند. درواقع حتی اگر دو کاربر ارتباط به ظاهر مستقیمی با هم داشته باشند، حداقل پای یک کامپیوتر دیگر با آدرس IP معتبر در میان است. در این حالت ابتدا دو سر ارتباط به این کامپیوتر میانی متصل می شوند. سپس این کامپیوتر که کارگزار (Server) خوانده می شود، پیامهای هر طرف را به سمت مقابل ارسال می کند.

در حال حاضر در مقابل ارتباط مشتری – کارگزار، ارتباط دیگری به اسم همسان به همسان (P2P*) تعریف می شود. P2P ارتباطات مستقیم دو نفره را تعریف می کند. همانطور که پیشتر گفتم همه ارتباطات به ظاهر مستقیم دوطرفه از حد اقل یک کارگزار میانی می گذرد که بدون آن برقراری ارتباط ممکن نیست. P2P هم در همین دسته قرار می گیرد.

ناگفته پیداست که چرا فیلترینگ ارتباطات اینترنتی به سادگی امکان پذیر است. کافی است یکی از کامپیوترهایی که ارتباط شما با اینترنت را برقرار می کند، بسته هایی که از کامپیوتر شما به مقصد یک کارگزار مشخص ارسال می شود را فیلتر کند. این کارگزار با آدرس مشخص خود به تعداد زیادی از کاربران سرویس می دهد. در واقع در نبود آن ارتباطی قابل برقراری نیست. پس اگر نتوانید به این کارگزار متصل شوید ارتباط خود را به طور کلی با یک سرویس و سایر کاربران آن سرویس از دست می دهید.
IPv6 نسخه اصلاح شده پروتکل IP است. از آن به عنوان بزرگترین بازسازی اینترنت از زمان فراگیر شدن آن یاد می کنند. در این نسخه یکی از بزرگترین تغییرات اعمال شده، تغییر در قرارداد آدرس IP است. تعداد آدرسهای IP قابل استفاده در IPv6 بسیار زیاد است. به گفته طراحان آن، اگر هر سال تعداد کاربران اینترنت دو برابر شود، تا صد سال دیگر می توان به همه آنها آدرس منحصر بفرد اختصاص داد. این پروتکل از سال 2005 به طور رسمی معرفی شد. از آن سال و حتی پیش از آن تجهیزات اینترنتی شروع به پشتیبانی از آن کردند. در آینده نزدیک، شاید چند ماه آینده، می توان از IPv6 به عنوان جایگزین پروتکل فعلی IP که به آن IPv4 نیز گفته می شود، استفاده کرد.

تصور اینترنت با IPv6 برای خود من به شدت هیجان انگیز است. دنیایی که به معنی واقعی همه به هم وصل خواهند بود و هیچ فیلترینگی نمی تواند ارتباط را محدود کند. البته ذکر این نکته ضروری است که احتمالا در این جهان دیگر وب باساختار مشتری-کاگزار همه چیز نیست. نرم افزارهای ارتباطی دیگری بوجود خواهند آمد. وب همچنان قابل فیلتر باقی خواهد ماند، شاید این خبر بد باشد. اما خبر خوبی هم هست. آنتی فیلتر های جهان جدید با استفاده از پتانسیل های به وجود آمده، آنچنان موانع را در هم می شکنند که عملا سرمایه گزاری برای محدود سازی جریان آزاد اطلاعات بی ثمر خواهد بود.

در فرصتی دیگر، به ظرفیت های فنی پیدایش این جهان جدید بیشتر خواهم پرداخت. تا آن زمان تنها مژده می دهم همه باید خود را برای ورود به این دنیای جدید آماده کنیم. جهانی که در همین نزدیکی است.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر