بنا نداشتم در این وبلاگ به غیر از مسائل آموزشی برنامه نویسی کامپیوتر و موضوعات مرتبط با آن مطلب دیگری بنویسم، اما نشد! من به طور کلی کار طراحی وب سایت انجام نمی دهم و به جز مواقعی که نیاز به برنامه نویسی سمت سرور برای سایت وجود داشته باشد، خودم را درگیر این پروژه ها نمی کنم، چون طراحی سایت به جز مسائل فنی، ذوق و سلیقه ای می خواهد که بنده به طور کل از آن بی نصیبم! به همین دلیل است که به هیچ وجه خودم را در این زمینه متخصص نمی دانم و بیشتر دلم می خواهد از منظر یک کاربر مسائل این حیطه را مورد بررسی قرار دهم.
امروز در حال گشت زنی در اینترنت بودم که باز سروکارم به یکی دیگر از سایتهای "عظیم" ایرانی افتاد. عظیم نه به لحاظ محتوایی که به لحاظ حجم صفحات برای دانلود! حجمی که با اینترنت ADSL 128 kbps بیشتر از دو دقیقه طول کشید تا به طور کامل دانلود شود و یا به عبارتی صفحه اصلی سایت باز شود. دیدن این سایت و کندی سرعت دانلود آن سوال بزرگی که مدتهاست در ذهنم بی جواب مانده را دوباره به اول صف سوالات کشاند: "از همه که خورده ایم، خود زنی چرا؟" این سوال به خصوص در کشور ما مصداقهای زیادی پیدا می کند اما در این مورد خاص جای تفصیل بیشتری دارد.
در کشوری که اگر کسی به اینترنت "پرسرعت" 1Mbps دسترسی داشته باشد می تواند به 99% دیگر مردمش فخر بفروشد، سرعتی که اگرچه در ایران واقعا سریع است اما در اغلب کشورهای مدرن، نیمه مدرن، توسعه یافته، در حال توسعه، توسعه نیافته و کشورهای جهانهای اول تا سوم، از حد اقل سرعت دسترسی به اینترنت نیز کمتر است.*
در کشوری که زیر ساختهای ضعیف فیزیکی، قانونی و فکری در زمینه اینترنت، علاوه بر کاربران خانگی گریبان شرکتها و حتی ارائه کنندگان خدمات اینترنتی را گرفته است.
در کشوری که اینترنت با سرعت بالای 128 Kbps برای کاربران خانگی ممنوع است و در دانشگاههایش هم هر روز پهنای باند محدود تر می شود!
در کشوری که روی خطوط فیبر نوری ارائه اینترنت پر سرعت امکان پذیر نیست!**
در کشوری که بهترین مکان برای استفاده از اینترنت پر سرعت برای خیلی ها "کافی شاپ" است (منظورم کافی نت نبود)!
در کشوری که از مجوز راه اندازی سایت، سرورهای میزبان قوی، پهنای باند بالای سرور، پول و گواهی فیلتر نشدن (نمی دانم این آخری وجود دارد یا نه)، یا همه را با هم داری و یا هیچ کدام را نداری!
و در کشوری که اساسا راه اندازی سایت مجوز می خواهد، بهترین کاری که برنامه نویسان و طراحان سایتهای اینترنتی می توانند انجام دهند کم کردن موانع و مشکلات دسترسی به محتوای فارسی برای کاربران است*** و شاید یکی از مهمترین آنها بالا بردن سرعت دسترسی به مطالب وب سایت است****. چرا زمانی که مهمترین و کم هزینه ترین راه بالا بردن سرعت دانلود صفحات، پایین آوردن حجم صفحات است، وب سایتهایی طراحی می شوند که انواع تصاویر بزرگ رنگی با وضوح بالا، انیمیشن های فلش و ابزار (کامپوننت) های حجیم را با هم و در یک صفحه دارند، انگار که مخاطبان آن در جایی خارج از کشور زندگی می کنند که با استانداردهای همانجا هم، وب سایت حجیم محسوب می شود. قرار نیست در این مطلب درباره کیفیت محتوای این وب سایتها بنویسم که البته سایتهای فارسی با محتوای خوب کم نیستند. اما از نظر راحتی دسترسی، حجم کم سایت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اگر پول کافی برای بهره گرفتن از نظرات کارشناسان گرافیک وب نداریم، اگر حتی فرصت مطالعه در این مورد را نیز نداریم، حداقل کاری که می توانیم بکنیم این است که به سایتهای مشابه خارجی و ایرانی قوی نگاهی بیندازیم و ببینیم چگونه در کنار زیبایی، اصل سادگی را رعایت کرده اند. سایتهای فارسی بسیار خوبی وجود دارند که مشخص است با صرف وقت، فکر و شاید هزینه بالا طراحی شده اند که باید به طراحان و صاحبان آنها تبریک گفت.
سخن آخر اینکه مخاطبان ایرانی تشنه محتوای فارسی، با هر موضوعی، در اینترنت هستنند و حال که برای رسیدن به این محتوا باید از هفت خان بگذرند، خوان هشتمی برای رسیدن به این اندک محتوا نسازیم!
در انتها لیست کارهای ساده اما بسیار موثری که می توان انجام داد تا حجم صفحات پایین تر بیاید را می آورم که امیدوارم مفید باشد:
· قبل از آپلود تصاویر می توانیم وضوح آنها را پایین تر بیاوریم.
· اگر از فتوشاپ استفاده می کنیم،هنگام ذخیره سازی از گزینه Save for web استفاده کنیم که تصاویر را با حفظ کیفیت، با حجم کم ذخیره می کند.
· می توانیم با فرمتهای تصاویر، بیشتر آشنا شویم تا بتوانیم با توجه به نوع عکس، میزان و نوع رنگهای استفاده شده و اندازه عکس، بهترین فرمت را برای ذخیره سازی انتخاب کنیم تا با حفظ کیفیت مورد نظر کمترین حجم را اشغال کند.
· می توانیم از فرمتهایی که شفافیت (Transparency) را پشتیبانی می کنند مثل Gif و PNG استفاده کنیم تا مجبور نشویم رنگ پشت زمینه را نیز در کادر عکس بگنجانیم که این خود باعث پایین تر آمدن حجم تصاویر می شود و از طرفی اگر خواستیم رنگ پس زمینه را تغییر دهیم کمتر نیاز به تغییر خود عکس پیش می آید.
· استفاده از تصاویر Interlaced هم در فرمتهایی که آن را پشتیبانی می کنند خوب است. (منظور تصاویری است که از بالا به پایین دانلود نمی شوند و ابتدا کل تصویر با وضوح کم دانلود شده و سپس وضوح آن بیشتر می شود)
· استفاده از انیمیشن خوب است اما ضروری که نیست به کنار، در اغلب مواقع راههای بسیار دیگری وجود دارد تا همان جذبه و زیبایی را در سایت آفرید. اگر هم واقعا خواستید از انیمیشن استفاده کنید، شاید در بسیاری اوقات GIF جایگزین بهتری برای فلش باشد.
در آخر نیز بهترین کار این است که حجم کلیه تصاویر و ابزاری که در یک صفحه از وب سایت وجود دارند (در واحد کیلوبایت KB) به عدد 7 (برای اینترنت با سرعت 56 Kbps) تقسیم کنید تا ببینید چند ثانیه طول می کشد تا دانلود شود. اگر زیاد بود، فکری به حالش بکنید. البته توصیه من این است که به اعداد کوچکتری مثل 6، 5 و یا حتی 4 تقسیم کنید زیرا اغلب مواقع خطوط ADSL ما هم کندتر از این حرفها هستند.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* این نکته را ذکر کنم که در این کشورها یا منطقه ای تحت پوشش اینترنت نیست، که در این صورت مردم از تکنولوژی هایی مثل 3G برای اتصال به اینترنت استفاده می کنند(که در ایران فعلا خواب این تکنولوژی را باید ببینیم ) و یا منطقه تحت پوشش اینترنت است که در این صورت سرعتها از 10 Mbps شروع می شوند. نمی خواهم بگویم که ADSL اصلا استفاده نمی شود اما اگر هم بشود، استفاده از آن محدود به مناطقی است که تحت پوشش "اینترنت پهن باند" یا به قول خودشان به اختصار "اینترنت" نیستند. حال مسئولان ما در ایران هرجا که خط تلفنی برای اتصال Dialup به اینترنت وجود داشته باشد را تحت پوشش اینترنت می خوانند!
** این در حالی است که اصولا فیبر نوری بهترین و سریعترین تکنولوژی برای انتقال دیتا است و ستون فقرات اصلی اینترنت (Internet backbone) در جهان از فیبر نوری تشکیل شده است.
***کمیت و کیفیت خود محتوای سایتها، بحث جدایی است که از حیطه این مطلب و همینطور تخصص بنده خارج است و امیدوارم دوستان صاحب نظر، از این منظر نیز به بررسی سایتهای فارسی بپردازند.
سلام
پاسخحذفخیلی ممنون از اطلاعات مفید
اما خیلی هم ناشکری نکن، فکر کنم خیلی کشورها هنوز باشن که در همین حدم از نعمت اینترنت برخوردار نیستن